مراحل احداث نخلستان:

1 با توجه به صنعت دائمی بودن نخل خرما، مرحله کاشت یکی از مهمترین مراحل احداث نخلستانهای تجاری خرما می باشد قبل از هرگونه اقدام عملی در زمینه احداث نخلستان باید مطالعات زیر انجام شود.

ـ بررسی وضعیت آب هوای منطقه

پس از بررسی مساعد بودن منطقه مراحل بعدی انجام شود

ـ بررسی وضعیت خاک

نمونه برداری از خاک و اعماق مختلف (30ـ0 ،60ـ30 ،90ـ60 ،120ـ90) سانتی متری وتجزیه آن به منظور اطلاع از کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک ضروری است.

ـ بررسی وضعیت آب:

میزان آب قابل استفاده، دائمی بودن منبع آب، مسیر جریان آب از منبع تا سر مزرعه و کیفیت آب آبیاری (شوری ،ph   ) با انجام آزمایشها باید بررسی گردد.

ـ میزان سرمایه مورد نیاز:

سرمایه مورد نیاز جهت خرید زمین و آب، تسطیح، اصلاح خاک، زهکشی، احداث سیستم های آبیاری ، خرید پاجوش یا نهال کشت بافت ، کود حیوانی و شیمیایی، سموم آفت کش ،حفر گودال کاشت، خرید لوازم و ادوات مورد نیاز کاشت، داشت و برداشت و تعداد نیروی کارگر مورد نیاز باید دقیقاً محاسبه و براساس میزان سرمایه مورد نیاز نسبت به احداث نخلستان مطابق با اصول فنی اقدام نمود.

2ـ انتخاب رقم

ویژگیهای مهم در انتخاب رقم، معرفی وکاشت آن در یک منطقه عبارتند از:

ـ سازگاری با شرایط آب وهوایی منطقه

ـ عملکرد بالا

ـ کیفیت مطلوب(رنگ ، مناسب،شکل واندازه و طعم مناسب، نسبت گوشت به هسته بالا،درصد ترکیبات مغذی مناسب فیبر کم در میوه)

ـ مقاومت یا تحمل در مقابل آفات و بیماریها.

ـ مقاومت یا تحمل بالا در مقابل شرایط نامساعد خاک و آب

ـ قابلیت حمل و نقل و انبارداری بالا

ـ عدم ابتلا به آفات انباری، ترشیدگی و آلودگی به بیماریها در انبار

ـ قابلیت شستشو در ( ارقام خشک) و بسته بندی مناسب

ـ زمان مناسب رسیدن محصول و عرضه به بازار مصرف.

ـ اقتصادی بودن قیمت محصول

سازگاری با منطقه کاشت:

سازگاری با شرایط آب و هوایی منطقه فاکتوری بسیار مهم و اساسی در انتخاب و معرفی آن رقم در منطقه می باشد.

با وجود اینکه نخل خرما تحمل بسیار زیاد در مقابل شرایط نامساعد محیطی دارد اما تولید محصول با کمیت و کیفیت مطلوب در ارقام مرغوب و تجاری منوط به تأمین نیازهای اکولوژیک خاص آن رقم است.

عملکرد بالا:

بدون شک یکی از مهم ترین اهداف در تولید هر محصول زراعی و باغی استفاده از حداکثر پتانسیل ژنتیکی تولید آن محصول می باشد میزان عملکرد ارقام مختلف یک نبات در شرایط محیطی یکسان متفاوت است.

عمکلرد بالای هر رقم باعث افزایش راندمان تولید درآمد نخل کار می گردد

کیفیت:

در شرایطی که صرف عملکرد بالا نمی تواند مبنای اتخاذ تصمیم صحیح در معرفی یک رقم در یک منطقه باشد. اما گاهی با وجود عملکرد پایین ، کیفیت عالی می تواند معیاری برای معرفی آن رقم باشد.زیرا کیفیت بالا ودر نتیجه قیمت اقتصادی و مطلوب جبران کاهش عملکرد محصول را می نماید.

 زمان رسیدن و عرضه به بازار

ارقام خرما از نظر رسیدن به سه گروه زودرس،میانرس، دیررس تقسیم می شوند.

مقاومت به خشکی ،شوری

خرما محصول مناطق گرم و خشک است در اینگونه مناطق کمبود آب، مقدار بالای نمک و شوری آب و خاک از مشکلات عمومی به شمار می روند. بنابراین برحسب شرایط منطقه کاشت و نوع محدودیت باید ارقامی انتخاب نمود که از قدرت تحمل بیشتری برخوردار باشند.

مقاومت به سرما

مقاومت به آفات و بیماریها:

درخت خرما مانند سایر درختان میوه مورد حمله انواع متعددی از عوامل بیماریزا و آفات قرار می گیرد.

شدت و ضعف حمله و خسارت این عوامل بسته به نوع منطقه رقم و شرایط به زراعی نخلستان متفاوت است

3ـ انتخاب و تهیه رقم بستر کاشت

نخل خرما در طیف وسیعی از خاکها رشد و پرورش می یابد . اما کیفیت محصول آن در خاکهای مختلف متفاوت خواهد بود نخل خرما نیاز به خاکهای عمیق زهکش دار با بافت مناسب (متمایل به شنی) و غنی از مواد غذایی و هوموس دارد اما با این حا ل در خاکهای کاملاً شنی و کاملاً رسی رشد و تولید محصول می کند.

به منظور تهیه بستر کاشت ابتدا زمین را آبیاری نموده و پس از گاورو شدن آن اقدام به انجام عملیات شخم (ترجیحاً دو شخم عمود برهم ) می گردد سپس به منظور بهبود خواص شیمیایی و فیزیکی خاک در هر هکتار اقدام به پخش 70ـ50 تن کود حیوانی کاملاً پوسیده نموده و دو بارعملیات دیسک عمود بر هم انجام می شود

البته به منظور صرفه جویی در مصرف کود حیوانی و کاهش هزینه های کاشت می توان از پخش سطحی کود حیوانی صرف نظر و فقط به مصرف کود حیوانی در هنگام پر نمودن چاله های کاشت اکتفا نمود سپس عملیات ماله کشی (لولر زدن) انجام می شود. ماله کشی زمین بویژه در نخلستانهای احداثی که به روش سطحی آبیاری خواهند شد بسیار حائز اهمیت است چون علاوه بر تسهیل در عملیات آبیاری و جلوگیری از هدر رفتن آب، از نفوذ آب به درون قلب پاجوش و پوسیدگی و خشک شدن آن جلوگیری می کند.

4ـ تهیه نقشه کاشت :

در نقشه کاشت باید محل خیابانها ،جویهای اصلی و فرعی،محل ساختمانها و انبارها دقیقاً مشخص و زمین کاشت به شکل مناسب قطعه بندی گردد و نقاط کاشت براساس فواصل تعیین شده مشخص شوند تعیین دقیق محل گودالهای کاشت در احداث یک نخلستان مدرن و تجاری بسیار حائز اهمیت است.

5ـ حفر گودال

حفر گودال شرایط مطلوبی را جهت رشد رویشی و افزایش درصد بقاء نهالهای کاشته شده بوجود

 می آورد.

ابعاد گودالها

ابعاد گودالهای کاشت بستگی به اندازه پاجوش یا نهال کشت بافت و بافت خاک دارد به طور کلی ابعاد گودالها از 0.5 *0.5 تا 1*1 متر متفاوت خواهد بود.

عملیات حفر گودال به سه روش امکان پذیر است

1ـ حفر گودال به کمک کارگر

2ـ حفر گودال با مته های گوده برداری

3ـ حفر گودال با بیل مکانیکی

زمان و نحوه پرکردن گودال کاشت.

گودالهای حفر شده باید به مدت 30ـ20 روز در مقابل نور شدید خورشید قرار گیرند

پس از پرنمودن چاله ها اقدام به آبیاری گودال نموده تا مخلوط ریخته شده درون گودال نشست نماید واین عمل به پوسیدن کود حیوانی و ایجاد بستر کشت نهال کمک فراوان می کند.

6ـ فاصله کاشت

انتخاب فاصله کاشت یکی از فاکتورهای بسیارمهم در احداث نخلستانهای مدرن و تجاری است.

در انتخاب فاصله مناسب کاشت نوع واریته خرما و شرایط آب و هوایی (به ویژه رطوبت سنجی،بارندگی ،بادهای موسمی و درجه حرارت) نقش بسیار مهمی دارند.

در شرایط ایران فاصله 8*8 متر (مناطق گرم و خشک) و 8*10 متر یا 9*9 متر توصیه می گردد.

7ـ زمان کاشت:

انتخاب زمان مناسب کاشت تأثیر بسیار بسزایی در میزان بقاء پاجوشها یا نهالهای کشت بافت کاشته شده خواهد داشت.

در اکثر مناطق خرما خیز ایران نخل کاران در دو زمان اقدام به کاشت خرما در زمین اصلی می کنند از اواسط اسفند ماه تا اواسط اردیبهشت ماه و از اواسط شهریور ماه تا اواسط آبانماه.

8ـ نحوه کاشت

عملیات کاشت باید صبح زود انجام شود تا از وارد آمدن تنش به نهالهای کشت بافت یا پاجوش جلوگیری شود.

در صورتیکه از نهال کشت بافت استفاده می شود باید کیسه های اطراف ریشه نهال با دقت برداشته شوند به گونه ای که بیشترین میزان از مواد بستر کاشت اطراف ریشه همراه آن باقی بماند.

نکته بسیارمهم واساسی در زمان کاشت رعایت عمق کاشت می باشد.

مناسبترین عمق کاشت عمقی است که پاجوش در سطح بزرگترین قطرش کاشته شود و بزرگترین قطر پاجوش یا پیاز نهال کشت بافتی هم سطح با سطح خاک اطراف باشد تا امکان ورود آب به درون قلب نهال نباشد.

9ـ تهیه تشتک

بعد از کاشت باید سریع تشتک اطراف نهال تهیه شود تا پس از آبیاری آب به حد کافی در اختیار نهال قرار گیرد در صورتیکه سیستم ابیاری از نوع قطره ای باشد، قطر تشتک حدود 3 متر و عمق آن 30ـ20 سانتی متر در نظر گرفته شود.

 10 - مالچ دهی

یک لایه از مواد آلی نظیر کاه و کلش گندم یا خاک اره سالم در اطراف تنه نهال جهت جلوگیری از رشد علفهای هرز اطراف تشتک و تشکیل سله و کاهش میزان تبخیر آب درون تشتک همچنین افزایش میزان هوموس خاک قرار میدهند.

11 -آبیاری

بعد از کاشت باید عملیات آبیاری سریع صورت گیرد تا استرس وارد به گیاه به حداقل برسد.